... کتاب الهی به عالم لاهوت ازلی پیوند داد، و به ‹‹ تعقّل قرآنی ›› که سابقه ... را که بزرگترینِ امانت الهی - از ازل تا ابد - است به دست ... به سوی آموختن معالمالهی و تفاصیل علمی و عملی تعالیم قرآنی و سُنن ... حرکت انتقالی او از عالم طبیعی به عالمالهی جریان یافته است و ...
... است از «رفع حکم سابق، که برحسب ظاهر اقتضای دوام ... که بر حسب ظاهر حکم سابق است، همان اطلاق ازمانی ... و تنافی میان حکم سابق و لاحق است، که ... جانب شارع نیامده، حکم سابق کماکان استوار خواهد بود؛ ... پیش‌آمدهاست که شایسته علمازلیالهی نیست، علمی که فراگیر همه چیز ...
... دارد؛ یعنی رفع تشریع سابق - که به حسب ظاهر ... جانب شارع نيامده، حكم سابق كما كان‌استوار خواهد ... جلد يا رجم)حكم سابق مرتفع گرديد. اين‌همان ويژگى ... نظراست، زيرا مشرع، حكم سابق را به گونه مطلق ... آمدها است كه شايسته علمازلىالهى نيست، علمى كه فراگير همه چيز ...
... بر پایه علمازلی خداوند گفته است: «اگرچه علمالهی نسبت به ... آن این‌که اگر علمسابق منشأ جبری بودن فعل ... «فعل اختیاری آن است که مسبوق به علم و اراده باشد؛ ... با این‌که نه مسبوق به علم (تفصیلی) است و نه ... اختیاری نفس است و مسبوق به اراده دیگر نیز ...
... مفسران و اندیشمندان علوم قرآنی، کمی اختلاف است؛ ... معنا مستلزم جهل سابق است و با علمازلی خداوندی منافات دارد!. پاسخ ... چنین می‌نمایند؛ اما در علمازلیالهی همین تغییر فعلی پیش‌بینی ... گشته است؛ مثلا تکلیفی که سابقا به گونه مطلق تشریع گردیده ...
... هست در هر لحظه، ازلاً و ابدا در حرکت ... است، در علم مطلق و تغیرناپذیر الٰهی بگنجد. بنابراین، علمالهی، جزئی را ... ، عنایت الٰهی تمثل نظام كلی موجودات است در علمسابق خداوند كه ... به بیان دیگر عنایت احاطۀ علمازلی خداوند است بر كل، آنچنانكه ...
... و به‌حقیقت از علم کلام است؛ سوم، الهیات ، یعنی بحث ... قسمتی است که در مشیت ازلیالهی گذشته است. بحث مهم بعدی ... غفلت اهلش، و به تقدیر سابقازلی بی‌توقف و تعطیل می ... در احادیث و مطالب احیاءالعلومعالمان را برانگیخت تا کتبی در ...
... جهت که آن را به علمازلیالهی تفسیر کرده‌اند، توافق ... اختیاری نفس است، ولی مسبوق به اراده نیست. از ... که تفسیر آن به علمازلی نیز انکار شده است. اینک ... قدیم می‌بودند). خداوند از ازلعالم و قادر بود، آن ... خواهد یافت. و علم خداوند بر مشیت او سابق است.» 5. ...
